Natuur en windturbines
Windturbines kunnen invloed hebben op de natuur. Hier is al veel onderzoek naar gedaan. Wat het effect precies is, hangt af van het natuurgebied en de aanwezige soorten natuur. Voor het windzoekgebied in Haarlemmermeer-Zuid is ook onderzoek gedaan. Waar het windzoekgebied precies ligt, lees je op de pagina over impact op de ruimte. Het zoekgebied heeft geen natuurstatus zoals een Natura2000 gebied. Wel zijn er landelijke en provinciale regels om de natuur te beschermen.
Tijdens de Dag van de Wind gingen experts en bezoekers met elkaar in gesprek. Daar zijn ideeën voor spelregels uitgekomen. Je leest ze hieronder. Reageren was mogelijk tot en met 29 april.
Ideeën voor spelregels over het thema natuur
Hieronder staan de ideeën voor spelregels over natuur die op de Dag van de Wind zijn bedacht. Je kon tot en met 29 april op deze spelregels en het verslag reageren.
-
Houd ook rekening met ultrasonisch geluid (en de effecten hiervan) in het natuuronderzoek.
-
Kijk naar het hele ecologische systeem en verder dan de wet- en regelgeving.
-
kijk verder dan alleen de wettelijke verplichtingen die onvoldoende rekenschap houden met het cumulatief effect (op leefgebieden).
-
Vergeet insecten niet als belangrijk onderdeel van het ecosysteem.
-
Houd rekening met vogels uit andere leefgebieden die trekken.
-
In het natuuronderzoek moet ook worden gekeken naar grondgebonden fauna, niet alleen vogels.
-
Andere diersoorten die niet zijn beschermd, meenemen in het natuuronderzoek.
-
Meenemen van trillingen en het effect ervan op fauna in het natuuronderzoek.
-
Kijk ook naar de toekomstige natuur in het windzoekgebied én daarbuiten (niet alleen hoe de natuur nu is).
-
Weeg windturbines af tegen andere vormen van energie.
-
Eisen stellen aan materiaal windturbines (recyclebaar en niet schadelijk).
-
Maximeer het aantal windturbines op basis van de RES doelstelling.
-
De groene verbindingszones dienen goed in kaart gebracht te worden in overleg met bewoners.
-
Aandacht hebben voor de effecten van windturbines op de omringende landbouwbedrijven, agrariërs.
-
Onderzoeken of uv-licht gebruikt kan worden als een maatregel om te voorkomen dat dieren in de buurt van windturbines komen.
-
Houd rekening met de lokale aanwezige soorten bij het nemen van mitigerende maatregelen.
-
Breng in kaart wat de gevolgen zijn van bepaalde mitigerende maatregelen. En bepaal daarna welke maatregelen er genomen worden.
-
Dieren in Haarlemmermeer gedragen zich anders dan in andere gebieden. Zijn veel minder schuw dan elders. Dit vraagt ander onderzoek dan wordt voorgeschreven in de protocollen. Kijk niet alleen naar de protocollen voor ecologie, maar ook vanuit de kennis van het gebied.
-
Bij afweging voor hoogte turbines, kijken wat de meeste overlast geeft.
-
Versterking open akkerland op andere gedeelten dan waar de windturbines komen ter compensatie.
-
Heb aandacht voor nachtactiviteiten van zangvogels.
-
Er is bij lokale organisaties veel kennis over het gebied. Het is heel belangrijk dat de gemeente dit meeneemt.
-
Geld inzetten om de natuur in de omgeving verder te versterken.
De verslagen en de video's dan de Dag van de Wind kun je nu bekijken.
Uitleg van de termen en wettelijke regels
Biodiversiteit: het gaat hier om alle soorten die er op aarde zijn, waaronder alle dier- en plantensoorten.
Natuurwaarden: De natuurwaarde van een gebied is de waarde die aan een bepaald gebied wordt toegekend, gezien vanuit het perspectief van natuurbescherming. Een hogere natuurwaarde wordt toegekend aan een gebied als er meer verschillende dieren en planten in voorkomen. Een lagere natuurwaarde geldt voor een gebied met weinig verschillende dier- en plantensoorten.
Stilstandvoorziening: Windturbines worden zo ingesteld dat zij op tijden waarop ze meer dan wettelijk toegestane slagschaduwhinder veroorzaken én dat de zon schijnt, worden stilgezet.
Slagschaduw: de schaduw die de wieken van de windturbine op de grond en de gebouwen geven bij een specifieke stand van de zon. Als de wieken draaien, dan draait de schaduw ook.
Milieueffectrapportage: de milieueffectrapportage brengt de milieugevolgen van een plan of project in beeld voordat er een besluit over is genomen. De initiatiefnemer beschrijft de verwachte gevolgen voor het milieu in een milieueffectrapport. Zo kan de overheid die het besluit neemt de milieugevolgen bij haar afwegingen betrekken.
Mitigeren: mitigeren betekent ook wel verzachten. Het gaat hierbij om maatregelen om de impact op de natuur te beperken of te verminderen.
De wet natuurbescherming, die sinds 1 januari 2024 onderdeel is van de Omgevingswet, beschermt in Nederland gebieden en soorten. In het kader van deze wet moet er toestemming worden gevraagd (in de vorm van een vergunning of ontheffing) voor de bouw van een (grootschalig) windpark.
Hiervoor moet uitgebreid onderzoek plaatsvinden naar de effecten van het windpark op de natuur. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de initiatiefnemer van het windpark. De provincie Noord-Holland beslist of ze wel of geen toestemming geeft voor het windpark.
In Nederland heb je ook bepaalde gebieden met een extra beschermde status, waar de natuur voorrang heeft. Dit zijn bijvoorbeeld Natuurnetwerk (NNN) gebieden en Natura2000 gebieden. Het zoekgebied Haarlemmermeer-Zuid heeft deze status niet.
Tot slot, is er de provinciale regelgeving ter bescherming van de natuur.
Lees meer over het natuurbeleid op de website van provincie Noord-Holland.
Ook als gemeente hebben we een natuurvisie opgesteld. Deze visie kun je lezen op website van overheid.nl.
Veelgestelde vragen
In Haarlemmermeer Zuid is ecologisch onderzoek gedaan door specialistisch Bureau Natuurlijke Zaken. De resultaten van deze onderzoeken zijn op de onderzoekspagina over natuur te lezen. Haarlemmermeer-Zuid is een agrarisch gebied. Dit is een gebied waar vooral landbouw voorkomt. In een agrarisch gebied gelden bijna nooit bezwaren om een windpark te ontwikkelen. Dat komt omdat in deze gebieden een relatief laag risico is op impact op de natuur. Met de juiste maatregelen kan vaak aan de natuurbeschermingswetgeving worden voldaan.
Als er een definitief plan voor een windpark is, wordt er meer onderzoek gedaan naar de impact van windturbines op de natuur in het zoekgebied. Bijvoorbeeld naar bewegingen van trekvogels over het gebied. En naar de vliegactiviteit van vleermuizen op rotorhoogte. De beweging van windturbines kunnen trekvogels en vleermuizen raken, waardoor zij gewond kunnen raken of dood kunnen gaan. Er moet onderzocht worden welke aantallen per soort te verwachten zijn. Dit kan pas als we weten om hoeveel windturbines het gaat, waar ze komen en hoe groot ze zijn. Een initiatiefnemer moet deze onderzoeken doen. En daarna een ontheffing en/of vergunning aanvragen.
Ja, er zijn maatregelen mogelijk. In het project Natuurinclusieve Energietransitie voor Wind en Hoogspanning op Land (NIEWHOL) werken overheden, de windsector, netbeheerders en natuurbelangen-verenigingen samen om die maatregelen uit te werken in richtlijnen. Een voorbeeld van een maatregel is het instellen van windturbines zodat ze stil komen te staan als vleermuizen het meest actief zijn. Door op die momenten de windturbines stil te zetten, worden 80% minder vleermuizen geraakt door een windturbine.
Een windpark kan ook in bredere zin bijdragen aan biodiversiteit. Bijvoorbeeld door vanuit de opbrengsten te investeren in akkerranden of wintervoedselakkers. Dit kan de huidige inspanningen voor bloem- en kruidenrijke akkerranden die we al jaren stimuleren, versterken.
De kans bestaat dat de wieken van een windturbine vogels of vleermuizen raken als zij in de buurt komen. Door de stilstandvoorziening zo in te stellen dat deze ook aanslaat bij vogels of vleermuizen kan dit voorkomen worden als grote groepen langstrekken.
Er is nader onderzoek nodig naar het mogelijke effect van windturbines op de rugstreeppad. Deze is beschermd onder de Flora en Fauna wet. Het kan nog niet uitgesloten worden dat deze soort in het gebied leeft, als dat zo is, kan een windturbine mogelijk effect hebben.
Voor vrijwel ieder windpark is er toestemming nodig in het kader van de wet Natuurbescherming. Dit betekent dat de initiatiefnemer toestemming moet vragen om een windpark te mogen bouwen op een bepaalde locatie. Om toestemming te krijgen moet (onafhankelijk) onderzoek zijn gedaan naar de verwachte effecten van een windpark op de dieren die daar leven. In sommige gevallen wordt de toestemming niet verleend als blijkt dat de verwachte effecten op dieren (of natuur) te omvangrijk zijn. Als er wel toestemming wordt verleend, moet een initiatiefnemer vaak maatregelen nemen om de negatieve effecten op dieren te verminderen. In het geval van een windpark in Haarlemmermeer-Zuid moet een initiatiefnemer toestemming vragen aan de provincie Noord-Holland.
Reacties
Je kon tot en met 29 april reageren op deze ideeën. Bekijk hier waar spelregels wel en niet over kunnen gaan.
Kijk ook naar hoe de natuur gestoord word met de aanleg en hoe vaak ze olie lekken
Bedankt voor je reactie! Voordat er een windpark komt, moet er uitgebreid natuuronderzoek worden gedaan. Hierin worden de effecten op de flora en fauna binnen het gebied meegenomen. Ook moet een initatiefnemer maatregelen nemen om de effecten op de natuur zoveel mogelijk te beperken.
Het materiaal is niet te recyclen en wordt in grote getalen ergens begraven.
Hoi Pauline, bedankt voor je reactie! Windturbines worden op dit moment al voor 85% tot 90% gerecycled. De wieken zijn echter wel lastiger te recyclen: nu wordt het materiaal vaak nog verwerkt in cement. Er is echter een nieuwe technologie in ontwikkeling waardoor ook de wieken "hoogwaardig" te recyclen zijn. Mocht je hier meer over willen lezen, dan kun je kijken op https://windopzee.nl/faq/faq-materiaalgebruik-recycling/
Op maandag 22 april was er een mogelijkheid om vragen te stellen of hulp te krijgen bij het reageren in het dorpshuis in Abbenes. Tijdens het inloopmoment stelde een bezoeker deze vraag over het thema natuur:
- Zoekgebied ligt op de grens met Zuid-Holland en grenst vlak aan natuurgebieden (de Hanepoel en Adepolder) in hoeverre wordt hier rekening mee gehouden?
Kijk hier voor info over vogelsterfte i.r.t. windturbines: https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/5-vragen-over-windenergie-en-vogels . Bijvoorbeeld één wiek zwart verven zou 70% minder vogelsterfte op kunnen leveren. Nederlands onderzoek loopt nog, even navragen bij met de Vogelbescherming
Voor de impact van windturbines op vleermuizen: zoek contact met de Zoogdiervereniging: https://www.zoogdiervereniging.nl/wat-we-doen/bijzondere-themas/effecten-van-windturbines-op-vleermuizen
Er zijn ultrasone apparaatjes die vleermuizen verjagen en die op de wieken bevestigd kunnen worden. Apparaatjes zijn nog in onderzoek. De kleur van de windturbines zou wettelijk zijn vastgelegd maar reclame op de zuilen mag wel dus verf die turbines in een afschrikwekkende kleur voor vogels of gebruik groen laserlicht: https://budgetongediertebestrijden.nl/veel-gestelde-vragen-over-lasers-voor-het-verjagen-van-vogels/#Wat_zijn_Lasers_voor_Het_verjagen_Van_Vogels?
Beste Anneke, bedankt voor je ideeën voor maatregelen om het effect van windturbines op fauna te voorkomen. We gaan ernaar kijken. Op het idee van de zwarte wiek kunnen we wel alvast reageren. Er komen nieuwe regels uit het Rijk voor windturbines waar iedereen aan moet voldoen. Daarin staat dat alle windturbines wit moeten zijn. Een wiek zwart verven is dus helaas niet mogelijk.
Ik mis nadrukkelijk de volgende primaire aandachtspunten; houd bij de locatiekeuze rekening met bekende:
- concentraties van kwetsbare vogelsoorten (waaronder akkervogels en roofvogels) en
- routes van vleermuizen.
Benut de onderzoeksinformatie die in het voortraject door de gemeente is verzameld
Beste Chris, bedankt voor je input!
De NDFF (Nationale Database Flora en Fauna) kan gebruikt worden om de bestaande flora en fauna in te zien. Natuurschade zullen we moeten accepteren. De geringe natuurschade kan niet opwegen tegen het voordeel van de fossiel vrije energie opwekking
Bedankt voor de suggestie Cees!
Werkbare spelregels die de kosten voor een windpark niet onnodig verhogen, wat uiteindelijk wordt doorberekend in de stroomprijs voor afnemers. Daardoor zouden sommige potentiele afnemers kunnen afhaken en blijven doorgaan met fossiele brandstof elektriciteit.
1. Vanuit de invloed op het landschap om ook de vogelwerkgroep te betrekken bij het plaatsen. Probeer daarin realistisch te zijn met het maximale aantal windmolens en dan liever minder windmolens als daarmee de natuurlijke risico's zoveel mogelijk te beperken.
2. De windmolens hebben effect op de fauna in het gebied maar daardoor mogelijk ook op de flora. De effecten zijn zichtbaar bewezen. Ook hier geldt om deze risico's te onderzoeken en dan minder windmolens plaatsen als dit extra nadelige effecten vertonen.
In hoeverre hebben de windmolens invloed op de natuurvisie uit 2021? De Natuurvisie gaat over doelen en plannen van de gemeente voor de natuur en biodiversi-teit in de gemeente.
Beste Bastiaan, goed dat je begint over de natuurvisie. Er is inmiddels een nieuwe natuurvisie. Namelijk die van 2040. Bij nieuwe initiatieven vinden we het belangrijk dat deze in acht wordt genomen. Dit zal ook terugkomen in de spelregels.
vraag advies van ecologie experts uit de gemeente bij het concept ontwerp.
Hoi Wieger, wij vinden het ook belangrijk dat ecologen en lokale kennis wordt meegenomen bij een plan voor een windpark. Bedankt voor de suggestie!
Windmolens veroorzaken een lokale temperatuurverhoging blijkt uit diverse onderzoeken. Als we hier een lokale bodemtemperatuurstijging van meer dan 0,5 graden krijgen, in ruil voor een mondiaal effect van 0,0000000000000000000001% oid schieten we onszelf lelijk in de voet. Molens alleen plaatsen als er geen lokale temperatuurstijging kan ontstaan.
